I. Đại cương
– Sinh thiết thận là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán các tổn thương thận. Đó là kỹ thuật lấy mảnh nhu mô thận tìm các tổn thương bệnh lý thận. Mặc dù có nhiều tiến bộ, kỹ thuật này vẫn còn có những biến chứng sau sinh thiết, nặng nề nhất là biến chứng chảy máu.
– Vấn đề quan trọng nhất trong sinh thiết thận là lấy được đủ số cầu thận để chẩn đoán mô bệnh học chính xác và đảm bảo an toàn tối đa cho người bệnh.
– Mục đích: lấy được cấu trúc thận => chẩn đoán mô bệnh học vi thể, miễn dịch huỳnh quang, hóa mô miễn dịch và điện tử…
II. Chỉ định
– Tiểu máu, tiểu protein
– Suy thận cấp, suy thận mạn
– Tổn thương thận trong bệnh hệ thống
– U thận
+ Bệnh nhân đã có khối u ác tính ngoài thận
+ Khối u sau phúc mạc liên tục với thận không thể cắt bỏ
+ Nghi ngờ Lymphoma hoặc RCC
+ Viêm thận bể thận khu trú gây NTH
+ Sinh thiết tức thì trước đốt sóng cao tần
+ Khối u < 3cm ngấm thuốc
+ U thận dạng nang bờ không đều.
– Thận ghép
+ Thải ghép
+ Tăng cao creatinin máu không rõ nguyên nhân
+ Ngộ độc thuốc chống thải ghép
+ Có protein niệu sau ghép thận
+ Nghi ngờ có bệnh thận mạn tính sau ghép thận
III. Chống chỉ định
+ Rối loạn đông máu
+ Thời gian Prothombin > 1.5 lần giá trị bình thường
+ Số lượng tiểu cầu < 50.000/ mm3
+ Bệnh nhân không hợp tác
+ Tăng huyết áp nặng chưa kiểm soát
+ Nhiễm trùng
+ Một số chống chỉ định tương đối: một thận, thận đa nang
IV. Phương tiện
– Máy siêu âm 2 loại đầu dò: Convex và Line.
– Kim sinh thiết lõi 18 Gauge
– Lưỡi dao rạch da.
– Găng, gạc vô khuẩn, băng Urgo, dụng cụ sát khuẩn.
– Lidocain 1-2%, bơm kim tiêm 5-10ml
– Ống nghiệm chứa formalin 10% để chứa bệnh phẩm.
– Hộp thuốc và dụng cụ cấp cứu tai biến.
V. Thực hiện thủ thuật
* Chuẩn bị bệnh nhân
– Xét nghiệm công thức máu, đông máu cơ bản và các xét nghiệm khác.
– Tổng hợp tất cả các kết quả chẩn đoán hình ảnh.
– Giải thích cho bệnh nhân, người nhà bệnh nhân về kỹ thuật và các tai biến có thể xảy ra.
– Đặt đường truyền tĩnh mạch.
– Ký vào giấy cam đoan làm thủ thuật.
* Thực hiện thủ thuật
– Bệnh nhân nằm sấp trên trên một giường cứng có kê một gối dày khoảng 15cm trên rốn.
– Siêu âm xác định tổn thương thận, hướng chọc kim và khoảng cách từ da tới vị trí sinh thiết.
– Đánh dấu vị trí chọc sinh thiết.
– Sát khuẩn vùng hố thắt lưng, trải săng vô khuẩn.
– Gây tê tại chỗ bằng Lidocain 1-2% từ nông và sâu tới vỏ thận.
– Dùng mũi dao nhỏ rạch da 2mm.
– Xuyên trocate + kim dẫn dưới hướng dẫn siêu âm qua đường rạch da => qua vỏ thận => tới nhu mô.
– Rút kim dẫn => đưa kim sinh thiết qua trocate vào trong tổn thương.
– Kiểm tra siêu âm thấy kim nằm trong tổn thương thận hoặc vùng nhu mô cần lấy bệnh phẩm.
– Tiến hành lấy mẫu bệnh phẩm.
– Cố định bệnh phẩm vào ống nghiệm.
– Kết thúc thủ thuật: rút kim, trocate và dán băng Urgo.
– Kiểm tra siêu âm qua vị trí sinh thiết để loại trừ biến chứng: chảy máu…
=> Case lâm sàng 1:
VI. Tai biến và xử trí
– Đau
– Tiểu máu: thường gặp, thường tiểu máu vi thể, <1% trường hợp cần rửa bàng quang để lấy máu cục.
– Chảy máu: máu tụ quanh thận. Nếu chảy máu nhiều thường thấy sau 6 giờ sinh thiết. 2% cần truyền máu
– Rò động tĩnh mạch
– Xuyên thủng vào tạng khác
– Tử vong (< 0.1%)
Tài liệu tham khảo
* Imaging-Guided Percutaneous Renal Biopsy: Rationale and Approach –
US-guided Renal Transplant Biopsy: Efficacy of a Cortical Tangential Approach – Maitray D. Patel, MD, Carrie J. Phillips, RN, Scott W. Young, MD
* CT-guided Native Medical Renal Biopsy: Cortical Tangential versus Non-Tangential Approaches—A Comparison of Efficacy and Safety – Bo Liu, MD, Matthew O’Dell, MD, Miguel Flores, MD
* Safety and Accuracy of Ultrasound-Guided Percutaneous Renal Biopsy in Native and Trasplanted Kidneys: A Retrospective Review of 454 Cases – J. P. Das, B. Hutchinson, P. Navin
* A modified technique for real time ultrasound guided pediatric percutaneous renal biopsy: the angled tangential approach – E. Çakmakcı, K. C. Çalışkan
* Percutaneous Renal Biopsy: Essentials for Junior Radiologists – A. Khankan, S. Al-Shehri, K. Saad, M. Almoaiqel; Riyadh/SA
* Single-center experience in 385 US-guided percutaneous renal biopsies in native and transplanted kidneys: technique, minor/major complications (diagnosis and management), and histological results – G. Cristel, M. Venturini, G. Agostini
