I. Đại cương
– Huyết khối tĩnh mạch cửa (Portal vein thrombosis) là tình trạng thuyên tắc một hoặc nhiều nhánh của tĩnh mạch cửa do huyết khối. Tùy vào diễn biến tình trạng bệnh mà huyết khối tĩnh mạch cửa được chia làm cấp hay mãn tính.
– Huyết khối khi được hình thành và không được điều trị có xu hướng gây tắc lòng mạch, lâu ngày biến đổi thành xơ hóa tĩnh mạch cửa.
* Nguyên nhân
– Giảm lưu lượng tĩnh mạch cửa / Tăng áp tĩnh mạch cửa:
+ Xơ gan: phổ biến nhất
+ Ung thư biểu mô tế bào gan, ung thư biểu mô đường mật
+ Ung thư tụy, ung thư dạ dày
+ Khối u bê ngoài chèn ép vào tĩnh mạch cửa
– Tăng đông máu:
+ Thiếu protein S, protein C di truyền
+ Rối loạn tăng sinh tủy xương
+ Bệnh lý viêm ruột
+ Mất nước
+ Dùng thuốc tránh thai đường uống
+ Thai kỳ
+ Chấn thương
– Nguyên nhân khác
+ Viêm tụy cấp
+ Viêm đường mật
+ Phẫu thuật ổ bụng
+ Viêm màng não chu sinh
* Giải phẫu TMC
II. Chẩn đoán siêu âm
– Huyết khối giai đoạn cấp tính có thể khó nhận biết do giảm hoặc đồng âm với nhu mô gan.
– Tiến triển cục huyết khối dần trở lên tăng âm => dễ nhận biết hơn.
– Trường hợp huyết khối hoàn toàn có thể gây giãn nhẹ khẩu kính tĩnh mạch cửa. Giai đoạn sau xơ hóa thì khẩu kính thu nhỏ và thành mạch trở lên dày và tăng hồi âm nhiều.
– Doppler: có thể không có tín hiệu dòng chảy do tắc hoàn toàn hoặc tắc không hoàn toàn chỉ thấy dòng chảy tĩnh mạch nhỏ. Tăng tốc độ dòng chảy do hẹp.
=> Case lâm sàng 1:
=> Case lâm sàng 2:
=> Case lâm sàng 3:
=> Case lâm sàng 4:
=> Case lâm sàng 5:
=> Case lâm sàng 6:
=> Case lâm sàng 7:
=> Case lâm sàng 8:
III. Chẩn đoán CLVT
– Trước tiêm:
+ Giai đoạn cấp tính: hình ảnh huyết khối tăng tỷ trọng tự nhiên.
+ Giai đoạn bán cấp: hình ảnh huyết khối đồng hoặc giảm tỷ trọng trong lòng tĩnh mạch cửa.
– Sau tiêm (thì TM cửa): hình ảnh khuyết thuốc của huyết khối trong lòng tĩnh mạch cửa hoặc hình ảnh cắt cụt tĩnh mạch cửa.
=> Case lâm sàng 1:
=> Case lâm sàng 2:
=> Case lâm sàng 3:
=> Case lâm sàng 4:
=> Case lâm sàng 5:
=> Case lâm sàng 6:
– Rối loạn tưới máu: khi tĩnh mạch cửa bị tắc, nhu mô gan chỉ được cấp máu bởi duy nhất động mạch gan vì thế lưu lượng động mạch tăng. Sau tiêm thuốc cản quang có thể thấy sự tăng tỷ trọng nhất thời nhu mô gan ở thì động mạch.
=> Case lâm sàng 1:
=> Case lâm sàng 2:
– Nhồi máu lách: biến chứng hiếm gặp.
IV. Chẩn đoán phân biệt
* Huyết khối TM gan
=> Case lâm sàng 1:
=> Case lâm sàng 2:
=> Case lâm sàng 3:
=> Case lâm sàng 4:
=> Case lâm sàng 5:
* Sỏi bùn đường mật
=> Case lâm sàng 1:
Hình ảnh bệnh lý ↵
Tài liệu tham khảo
* Benign and malignant portal vein thrombosis: differentiation by CT characteristics – Differentiation of Malignant Thrombus from Bland Thrombus of the Portal Vein in Patients with Hepatocellular Carcinoma: Application of Diffusion-weighted MR Imaging – Onofrio A. Catalano, MD, Garry Choy, MD, Andrew Zhu, MD
* Portal Cavernomatosis: US, CT and MR imaging findings of portal vein thrombosis – S. Pellegrino, D. Giambelluca, M. Dimarco
* Portal vein thrombosis: Imaging spectrum of etiologies in MDCT – R. Monreal, I. Rubio Marco, I. García de Eulate
* Portal vein thrombosis imaging. Understanding what is underlying. Recognizing what is going on – J. de la Calle Lorenzo, R. Pellón, A. De Diego Díez
* Portal Vein Tumour Thrombosis in Hepatocellular Carcinoma: Imaging Features and Implications on Management – S. K. Venkatesh, T. P. Hennedige, G. Wang; Singapore/SG
