I. Đại cương
– Nang xương phình mạch (Aneurysmal bone cyst – ABC) là tổn thương u lành tính nhưng có tính chất phá hủy xương nhiều, đặc trưng bởi xu hướng phát triển “phình” ra của các hồ máu chứa trong các nang xương với thành xương rất mỏng.
– ABC rất hiếm gặp, chiếm 1% các u xương nguyên phát.
– Tuổi thường gặp ở trẻ vị thành niên (10-19 tuổi), 80% < 20 tuổi.
– Khoảng 22% ABC xuất hiện tại cột sống, 21% tại xương cùng, còn lại ở đầu các xương dài
– Các ABC biểu hiện điển hình là do đau. Đôi khi chúng có thể xuất hiện ở đầu xương, nhưng không có vị trí nào có mức quan trọng hơn trong chẩn đoán phân biệt.
* Giải phẫu bệnh
– Là những hồ máu, bờ rõ và thành mỏng.
– Xen kẽ với tổ chức liên kết, các hồ máu có dòng chảy rất chậm.
* Hình thái tổn thương
– Type I: vị trí trung tâm
– Type II: vị trí trung tâm, phồng vỏ xương
– Type III: lệch tâm
– Type IV: dưới màng xương
– Type V: dưới màng xương, xâm lấn mô mềm
II. Chẩn đoán x-quang
– Vị trí tổn thương: thường nằm lệch tâm trong hành xương dài, tiếp giáp sụn tiếp hợp.
+ Hành xương dài (50-60%): xương chày, xương mác, đầu gần xương đùi, chi trên.
+ Cột sống, xương chậu (20-30%): đặc biệt là phần sau và mở rộng vào thân đốt sống trong 40% trường hợp
– Hình ảnh ổ khuyết xương lan rộng
– Bờ không đều, có thể đa cung
– Có viền đặc xương mỏng xung quanh
– Dấu hiệu thổi vỏ => gây phồng xương.
– Có thể tạo thành mức dịch – dịch => thường thấy rõ trên cộng hưởng từ.
=> Case lâm sàng 1:
=> Case lâm sàng 2:
=> Case lâm sàng 3:
– Mặc dù thường là u xương nguyên phát, nhưng thứ phát gặp trong 1/3 trường hợp. Thường liên quan đến các khối u khác như: u tế bào khổng lồ (hay gặp nhất), loạn sản xơ xương, u xơ sụn nhầy, u xơ không cốt hóa, u nguyên bào sụn, sarcoma xương.
III. Chẩn đoán MRI
– Điển hình tổn thương nhiều nang, trong có mức dịch – dịch. Mức dịch – dịch có thể gặp trong u nguyên bào sụn, nang xương, sarcoma xương.
– Tín hiệu thành phần nang thay đổi thường tăng trên T1W, giảm trên T2W gợi ý chảy máu.
– Bao xung quanh bởi viền giảm tín hiệu trên T1W và T2W.
– Sự hiện diện thành phần rắn gợi ý nang xương phình mạch thứ phát.
– Có thể ngấm thuốc viền và vách sau tiêm.
=> Case lâm sàng 1:
=> Case lâm sàng 2:
=> Case lâm sàng 3:
=> Case lâm sàng 4:
=> Case lâm sàng 5:
IV. Chẩn đoán phân biệt
1. Hủy xương giới hạn rõ
=> Nang xương phình mạch:
– Gây phồng xương rõ rệt
– Vỏ mỏng
2. Nang phình mạch thứ phát
* U tế bào khổng lồ
* Loạn sản xơ xương
* U nguyên bào sụn
– U nguyên bào sụn đôi khi cùng tồn tại với ABC ở 10-15% bệnh nhân.
– U nguyên bào sụn chiếm 1-3% các khối u xương nguyên phát, xảy ra ở bệnh nhân từ 10-20 tuổi và phổ biến hơn ở nam giới.
– Nó có xu hướng xảy ra ở phần đầu của xương dài
* Sarcoma xương
Hình ảnh bệnh lý ↵
Tài liệu tham khảo
* Primary and Secondary Aneurysmal Bone Cyst – A. Bonakdarpour, M.D., Walter M. Levy, M.D
* Bone Tumors and Tumorlike Conditions: Analysis with Conventional Radiography – Theodore T. Miller
* Secondary aneurysmal bone cysts and associated primary lesions: imaging features of 49 cases – Luis B. Gutierrez
* Aneurysmal Bone Cyst Imaging and Diagnosis – Mahesh Kumar Neelala Anand, MBBS, DNB, FRCR; Chief Editor: Felix S Chew, MD
* Differential diagnosis of bone tumors – Henk Jan van der Woude and Robin Smithuis
* Diagnosing and discriminating between primary and secondary aneurysmal bone cysts – Hiromi Sasaki
* Bone tumors affecting metaphysis – a pictorial review – S. Magalhães
* Radiologic approach to pediatric lytic bone lesions – J. L. LERMA GALLARDO
* Well-defined osteolytic tumors: A review of clinical aspects, imaging findings, differential diagnosis and therapeutic options – Y. Costa
* FEGNOMASHIC: a classic never goes out of style – A. S. G. Costa
* Benign bone tumors: diagnosis and therapeutic options – M. Kasbi
* Aneurysmal Bone Cysts of skeleton and their mimics: Pictorial essay of Imaging Features and their mimics – R. Vadapalli
* Radiological pathologic correlation in aneurysmal bone cyst – D. Haba, M. S. C. Haba, R. M. Vreme, G. Dumitrescu, D. Mihaila, A. Sava, R. Filipescu, C. Popescu, E. Maxim; Iasi/RO
* The A to Z of ABC (Aneurysmal Bone cyst):Multi modality Imaging of Aneurysmal bone cysts A Pictorial Essay – R. M. S. V. Vadapalli
* The differentiation between aneurysmal bone cyst and telangiectatic osteosarcoma: a clinical, radiographic and MRI study – Umme Sara Zishan
* Rare aneurysmal bone cysts: multifocal, extraosseous, and surface variants – Andrea Angelini
